Kategori: Makaleler

Keskin konuşayım: “Son Kabile YouTube kimin?” sorusu ilk bakışta basit görünüyor—kanal “Kaman kardeşler”in, nokta. Ama asıl mesele şu: İçerik kimin emeğiyle üretiliyor, kimin kurallarıyla şekilleniyor, kimin algoritmalarıyla görünür kılınıyor? Cevap, sadece kreatör isimlerinden ibaret değil; platformun sahiplik yapısı, reklam ekonomisi ve toplulukla kurulan ilişkinin niteliği de işin göbeğinde. Bu yazı, o basit görünen soruyu kazıyıp altındaki güç ilişkilerini ortaya dökmek için yazıldı. Özet: Kanal, Kaman kardeşlerin (Emrah, Murat, Eray) projesi; ama “kimin” sorusu, YouTube/Alphabet sahipliği, reklam–abonelik modelleri ve algoritma bağımlılığı hesaba katıldığında çok katmanlıdır. Güçlü yan: tutarlı format, karakter merkezli mizah. Zayıf yan: platforma ve dalgalanan öneri sistemine göbekten bağlı…

Alkış ve Kargış Ne Demek? Geçmişten Günümüze Bir Dil ve Toplum Analizi Bir Tarihçinin Bakış Açısıyla: Geçmişi Anlamak ve Günümüze Taşımak Tarih, sadece eski zamanları öğrenmek değil, aynı zamanda bugünü anlamak için de bir anahtardır. Bir toplumun geçmişi, onun bugününü şekillendirir, kültürünü, değerlerini ve dilini izlerken, sosyal yapılar arasındaki bağları da keşfetmiş oluruz. Bugün üzerinde duracağımız iki kelime, alkış ve kargış, geçmişin izlerini günümüze taşıyan, toplumsal yapıları yansıtan güçlü kelimelerdir. Bu kelimelerin ne anlama geldiği, sadece dilsel bir tartışma değil, aynı zamanda toplumsal değerler, toplumsal kutuplaşmalar ve bireysel davranış biçimlerinin tarihsel bir öyküsüdür. Alkış: Toplumun Kabulü ve Onuru Alkış, kelime…

Adres Değişikliği Olursa Okul Değişir Mi? Tarihsel Bir Bakış Geçmişin İzinde: Eğitim ve Toplumsal Değişim Tarih, çoğu zaman görünmeyen, fark edilmesi zor bir biçimde şekillenir. İnsanlar yaşamlarını sürdürürken, küçük gibi görünen adımların toplumsal yapıyı ve kültürü nasıl dönüştürdüğünü görmek bazen çok daha sonradan mümkündür. Bugün, eğitimle ilgili en basit sorulardan biri olan “adres değişikliği olursa okul değişir mi?” sorusu, aslında geçmişteki büyük dönüşümlerin ve kırılma noktalarının küçük bir yansımasıdır. Eğitim, her toplumun temel yapı taşlarından biridir ve tarihsel olarak da toplumların gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Eğitim kurumları ve bireyler arasında kurulan ilişki, çoğu zaman toplumların sosyal ve kültürel yapılarındaki…

81 İlde Kaç İlçe Var? Ekonomi Perspektifinden Bir Değerlendirme Giriş: Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Ekonomi, sınırlı kaynaklarla en iyi sonuçları elde etmek için yapılan seçimlerin bilimidir. Bu seçimler, toplumun her seviyesinde farklı şekilde ortaya çıkar; ancak kararlar genellikle belirli kaynakların ve fırsatların ne şekilde dağıtılacağına dayanır. 81 ilde kaç ilçe olduğuna dair bir soru, aslında yalnızca bir coğrafi dağılım meselesi olmanın ötesindedir. Bu sayı, yerel yönetimlerin ekonomik verimliliği, kamu kaynaklarının dağılımı, yerel ekonomilerin nasıl şekillendiği ve toplumsal refah üzerine derin etkiler yaratır. Bir ekonomist, ilçelerin varlığını sadece idari bir birim olarak değil, aynı zamanda her ilçenin kendi başına bir…

Reprodüksiyon baskı nedir? sorusuna tek bir cevabım yok; çünkü ben, aynı manzarayı farklı pencerelerden izlemeyi seviyorum. Kimi için reprodüksiyon baskı, sanatın demokratikleşmesi; duvara herkesin bütçesine uygun bir iyi-günlük düş asmak. Kimi içinse, özgün baskının emeğini gölgeleyen “kopya ekonomisi”. Gelin, bu tartışmaya samimi bir yerden girelim: Hepimiz sanat görmek, dokunmak, yaşamak istiyoruz—ama adil, saygılı ve kültürlere duyarlı yollarla. Kısa özet: Reprodüksiyon baskı, bir sanat eserinin aslına sadık kalınarak çoğaltılmasıdır (giclée, ofset, dijital baskı vb.). Küresel ölçekte erişimi ve eğitim etkisini artırır; yerelde telif, etik ve atölye kültürüyle sınanır. En kritik fark: özgün baskı sanatçının baskı teknikleriyle ürettiği “orijinal” bir edisyonken, reprodüksiyon…

Neden Kaygılanırız? Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Dinamiklerle Bir Analiz Kaygı, çoğumuzun hayatının bir parçası haline gelmiş bir duygu. Peki, neden kaygılanıyoruz? Kaygının temel sebepleri, kişisel deneyimlerimiz ve biyolojik faktörlerle şekillense de toplumsal faktörler de büyük bir etkiye sahiptir. Toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi dinamikler, kaygının kaynağını ve yoğunluğunu anlamamızda kritik bir rol oynar. Her birimizin kaygıyı farklı şekilde deneyimlemesinin ardında, toplumsal yapıların ve bu yapıları oluşturan güç ilişkilerinin izleri vardır. Toplumsal Cinsiyetin Kaygıya Etkisi Kadınlar ve erkekler, toplumsal roller ve beklentiler nedeniyle kaygıyı farklı şekillerde deneyimleyebilirler. Kadınlar, genellikle toplumsal normlar doğrultusunda empatik, duyarlı ve başkalarının ihtiyaçlarına duyarlı olarak…

Latte Kaşığı Ne İşe Yarar? Bir Nesnenin Ötesine Geçen Sosyal Bir Hikâye Bazı nesneler vardır ki hayatımızda o kadar sıradanlaşmıştır ki onları yalnızca işlevleriyle tanımlarız. Latte kaşığı da onlardan biri. Uzun saplı, zarif bir kaşık… Sadece kahvenin içinde karıştırma aracı gibi görünür. Ancak biraz daha yakından bakınca, latte kaşığının hikâyesi bize toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi derin temaları düşündürebilir. Evet, belki de bu basit görünen nesne, toplumun nasıl düşündüğünü, farklı bakış açılarını nasıl harmanladığını anlamak için mükemmel bir metafordur. Latte Kaşığının Temel İşlevi: Yüzeyden Derine İnen Bir Araç Öncelikle temel işlevinden başlayalım: Latte kaşığı, uzun bardaklarda servis edilen…

Kirli Para: Sistemin Kanseri mi, Yoksa Gerçeğin Ta Kendisi mi? Kirli para… Bu kelimeleri duyduğunda aklına ne geliyor? Mafya filmlerinden fırlamış çantalar, rüşvetle dönen ihale masaları, vergi cennetlerinde saklanan servetler mi? Yoksa gündelik hayatın içinde hepimizin bir şekilde dokunduğu, farkında bile olmadan katkıda bulunduğu bir düzen mi? Belki de en rahatsız edici gerçek şu: Kirli para yalnızca suçluların değil, sistemin ta kendisinin ürünüdür. Ve biz de bu çarkın içindeyiz. Kirli Para Ne Demek? Basit Bir Tanım, Karmaşık Bir Gerçek En temel tanımıyla kirli para, yasa dışı yollarla elde edilen, kaynağı gizlenen veya hukuka aykırı işlemler sonucu ortaya çıkan paradır. Uyuşturucu…

Kayısı Reçeline Çekirdeği Ne Zaman Konur? Bir Aşk Hikayesi Gibi… Bir yaz günü, eski bir köy evinin mutfak penceresinden giren güneş ışığı, odanın içinde hafifçe dans ediyordu. Ah, o eski mutfağın her köşesinde hatıralar vardı… Annemin ellerinden kayısı reçeli… Taptaze kayısıların kokusu evin her yerini sarar, o neşeli sesleriyle tencerede kaynarlarken mutfakta geçen saatler birbirine karışırdı. Ama bir soru vardı ki, annemle her yaz aynı şekilde tartıştığımız: Kayısı reçeline çekirdeği ne zaman konur? İşte bu hikayede, hem erkeklerin çözüm odaklı yaklaşımını hem de kadınların empatik bakış açısını anlatan iki karakterin gözünden kayısı reçelinin sırlarını keşfedeceğiz. Hikayemizin Başlangıcı: Yavaşça Başlayan Bir…

Kaygana Yoğurtla Yapılır Mı? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir İnceleme Yemekler, sadece karın doyurmakla kalmaz, aynı zamanda kültürel ve toplumsal normları da içinde barındırır. Bu, özellikle geleneksel tarifler söz konusu olduğunda daha da belirginleşir. Sivas’ın yöresel lezzetlerinden biri olan kaygana, tıpkı diğer yemekler gibi zamanla evrim geçirmiş ve farklı yorumlara açık hale gelmiştir. Ama bir soru akıllarda: Kaygana yoğurtla yapılır mı? Kaygana, genellikle süt, yumurta ve un gibi malzemelerle yapılan bir yemektir. Ancak, kayganaya yoğurt eklenip eklenmeyeceği, yalnızca mutfak becerisiyle değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi daha geniş bir perspektifle de değerlendirilmelidir. Çünkü…