Kategori: Makaleler

Görünmezlik Pelerini Kim Gönderdi? Edebiyatın Gizli Mektubu Üzerine Bir Düşünce Kelimelerin gücü, insanın görünmeyen yanlarını görünür kılmakla başlar. Edebiyat, bir tür görünmezlik pelerinin ters yüz edilmiş halidir: Gerçeği gizlemek yerine, onu sembollerle, imgelerle yeniden giydirir. “Görünmezlik pelerini kim gönderdi?” sorusu bu yüzden yalnızca fantastik bir merak değil, insanın kendini gizleme, gösterme ve anlamlandırma biçimlerine dair bir çağrıdır. Her yazar, her karakter ve her anlatı, bu pelerini bir başkasına uzatır; kimi saklanmak, kimi fark edilmeden dünyayı seyretmek için. Edebiyatın İlk Pelerinleri: Mitlerden Moderniteye Antik Yunan’da Perseus, Medusa’nın bakışından korunmak için Hades’in görünmezlik miğferini takar. Bu, insanın “görülmeden eyleme geçme” arzusunun ilk…

Görme Ne Anlamına Gelir? Öğrenmenin Işığında Bir Bakış Bir Eğitimcinin Gözünden: Görmek Öğrenmektir Bir eğitimci için “görmek” sadece gözlerle algılamak değildir; dünyayı anlamlandırma, bilgiyi içselleştirme ve değişimle bağ kurma biçimidir. Sınıfta bir öğrencinin yeni bir kavramı fark ettiği o an — yani gerçekten “gördüğü” an — öğrenmenin en güçlü halidir. Görme, bir bilgi edinme eylemi değil, bir farkındalık kazanma sürecidir. Peki biz gerçekten görüyor muyuz, yoksa sadece bakıyor muyuz? Görmenin Pedagojik Anlamı: Duyudan Kavrayışa Pedagojik açıdan “görme”, duyusal bir eylem olmanın ötesinde bilişsel bir süreçtir. Öğrenme teorileri, özellikle konstrüktivizm (yapılandırmacı öğrenme), öğrencinin bilgiyi pasif şekilde almadığını, aksine kendi deneyimleriyle inşa…

Grev Ne İşe Yarar? Antropolojik Bir Bakışla Dayanışmanın Ritüeli Giriş: Kültürlerin İzinde Bir Antropoloğun Gözünden Grev Bir antropolog olarak farklı toplumlarda insanların neden bir araya geldiğini, nasıl dayanışma kurduklarını ve bunu hangi sembollerle ifade ettiklerini gözlemlemek büyüleyicidir. Grev de bu dayanışma biçimlerinden biridir. Dışarıdan bakıldığında yalnızca iş bırakmak gibi görünen bu eylem, aslında bir topluluğun kimliğini yeniden tanımladığı, ortak bir ritüele dönüştürdüğü karmaşık bir kültürel süreçtir. Antropolojik açıdan grev, sadece ekonomik taleplerin değil, toplumsal değerlerin, ahlaki sınırların ve kolektif hafızanın sahnesidir. Grev Bir Ritüel midir? Ritüeller, toplulukların kimliğini güçlendiren ve ortak duyguları pekiştiren sembolik eylemlerdir. Grev de bu tanıma uyan…

Bir Psikoloğun Gözünden: Geçici Görevlendirme Kaç Ay Olur? İnsan davranışlarını anlamaya çalışan bir psikolog olarak, hep şu soruyu sorarım: Bir değişim insanı nasıl etkiler? İş hayatında karşımıza çıkan geçici görevlendirme kavramı, bu sorunun gerçek hayattaki en somut örneklerinden biridir. Kimi için bir fırsat, kimi içinse bir belirsizliktir. Peki, “Geçici görevlendirme kaç ay olur?” sorusu sadece idari bir konu mudur, yoksa insanın psikolojik dayanıklılığını da mı sınar? Bu yazıda geçici görevlendirmeyi bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektiflerinden analiz edeceğiz. — Geçici Görevlendirme: Süre Değil, Deneyim Meselesi Genellikle geçici görevlendirmeler 3 ila 6 ay arasında sürer. Ancak bu sürenin psikolojik etkisi, takvime…

Harbiye Konserinin Önemi Nedir? Küresel ve Yerel Seslerin Buluştuğu Bir Sahneden Fazlası Kimi şehirlerin ruhu vardır, bazı mekânlar o ruhun sesi olur. Harbiye konserleri benim için tam olarak böyle: seslerin, hikâyelerin ve duyguların ortak titreşimi. Belki siz de orada bir yaz akşamı, sahne ışıkları altında bir şarkıya eşlik etmişsinizdir. Her notada geçmişle gelecek, yerelle evrensel bir araya gelir. İşte tam bu yüzden “Harbiye konserinin önemi nedir?” sorusu sadece bir müzik etkinliğiyle değil, bir kültürel hafızayla ilgilidir. Harbiye: Şehrin Kalbinde Kültürün Ritmi İstanbul’un merkezinde, betonun ve kalabalığın ortasında yer alan Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu, neredeyse bir yüzyıldır müziğin mabedi sayılır.…

Bir Antropoloğun Merceğinden: Cep Telefonunda NFC Ne Demek? Kültürlerin dokusuna merakla bakan bir antropolog olarak, her yeni teknolojik gelişmeyi yalnızca teknik bir yenilik değil, aynı zamanda bir kültürel sembol olarak görürüm. Her çağın insanı, iletişim ve etkileşim biçimleriyle kendini yeniden tanımlar. Akıllı telefonlar artık sadece iletişim araçları değil; kimliğimizi, ilişkilerimizi ve ritüellerimizi şekillendiren dijital uzuvlarımız haline geldi. Bu yazıda, bu dijital kültürün en dikkat çekici öğelerinden biri olan NFC (Near Field Communication – Yakın Alan İletişimi) teknolojisini antropolojik bir gözle inceleyeceğiz. Çünkü NFC yalnızca cihazlar arasında veri paylaşımı değildir; insanlar arasında yeni bir “dokunarak iletişim kurma” biçiminin sembolüdür. NFC Nedir?…

Gülizar Hangi Yöreye Ait? Bir Antropolojik İnceleme Dünya üzerindeki her kültür, kendine özgü bir dil, gelenek ve ritüel birikimine sahiptir. İnsanlık tarihi boyunca bu çeşitlilik, toplumların kimliklerini şekillendiren en önemli unsurlardan biri olmuştur. Bir antropolog olarak, kültürel çeşitliliği anlamak ve keşfetmek her zaman ilgi alanım olmuştur. Bugün, bu yazıda, Türk kültürünün önemli bir parçası olan ve “Gülizar” adlı ismin kökenine dair bir araştırma yapacağız. Gülizar isminin hangi yöreye ait olduğuna dair kültürel bağlamları, topluluk yapılarını, sembollerini ve kimliklerini inceleyeceğiz. Gülizar: Bir İsim, Bir Kültür Gülizar, Türk kültüründe hem kadın ismi olarak hem de bir anlam taşıyan bir kavram olarak sıklıkla…

Glokalleşme Ne Demek? Tarihsel Süreçlerin İzinde Bir Kavram Geçmişi anlamadan bugünü yorumlamak mümkün değildir. Bir tarihçi olarak çoğu zaman kendimi şu soruyu sorarken bulurum: “Toplumların yaşadığı büyük dönüşümler, bugünün kavramlarını nasıl şekillendirdi?” İşte bu sorunun izinde, günümüzün en ilginç kavramlarından biri olan glokalleşme karşımıza çıkar. Küreselleşmenin hızlandığı, yerelliğin ise hâlâ güçlü biçimde ayakta durduğu bir dünyada, glokalleşme hem geçmişi hem de bugünü anlamamıza yardımcı olur. Glokalleşme: Kavramsal Bir Çerçeve Glokalleşme, İngilizce “global” (küresel) ve “local” (yerel) kelimelerinin birleşiminden doğmuştur. Kısaca, küresel süreçlerin yerel koşullara uyarlanması anlamına gelir. Örneğin, dünya çapında faaliyet gösteren bir markanın farklı ülkelerde kendi kültürlerine uygun ürünler…

Mayalı Hamurun Bilimi: Küçük Canlılardan Büyük Lezzetlere Bir Mayanın Merakıyla Başlayan Yolculuk Bir sabah mutfakta ekmek kokusu yayılırken, o kokunun ardında nasıl bir mucize olduğunu hiç düşündünüz mü? Un, su, tuz ve bir tutam maya… Bu kadar basit malzemeler, nasıl oluyor da kabaran, yumuşacık bir hamura dönüşüyor? Bilimsel merakımı dizginleyemediğim bir gün, bu sorunun peşine düştüm. “Mayalı hamur işleri nelerdir?” diye başlarken amacım sadece tarifleri öğrenmekti, ama sonunda hayatın kendisine benzeyen bir kimya yolculuğuna çıktım. Mayalı Hamurun Arkasındaki Bilim Mayalı hamur işleri, temelde “fermantasyon” adı verilen bir süreçle şekillenir. Bu süreçte Saccharomyces cerevisiae adı verilen maya hücreleri, unun içindeki şekeri…

Gerek Kelimesi Nasıl Kullanılır? Ekonomi Perspektifinden Bir Analiz Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları: Ekonomistin Girişi Ekonomi, kaynakların sınırlılığı ve bu kaynakların nasıl tahsis edileceği üzerine düşünmeyi gerektiren bir alandır. Bireyler ve toplumlar, kendi ihtiyaçlarını karşılamak için sürekli olarak seçimler yapmak zorundadır. Bu seçimler, genellikle ‘gereklilik’ ve ‘istek’ arasındaki dengeyi bulma çabasıdır. Ekonominin temel ilkelerinden biri, sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçların nasıl en verimli şekilde karşılanacağıdır. Bu noktada, “gereklilik” kavramı önemli bir yer tutar. “Gerek” kelimesi de tam olarak bu anlamı taşır: Bir şeyin olması, yapılması veya gerçekleşmesi için zorunlu olan durumları ifade eder. Bu yazıda, “gerek” kelimesinin ekonomi bağlamında nasıl kullanıldığını,…