Kategori: Makaleler

Kapının Kilit Yerine Ne Denir? Bilimin Işığında Basit Bir Sorunun Derin Cevabı Hiç kapının önünde anahtarınızı çevirirken, “Acaba bu kilidin oturduğu yere tam olarak ne deniyor?” diye düşündünüz mü? Belki de aklınıza bile gelmedi. Ama bilimsel merak tam da burada başlıyor: Günlük hayatta hepimizin kullandığı nesnelerin isimlerini çoğu zaman bilmeden kullanıyoruz. Bu yazıda, basit gibi görünen “Kapının kilit yerine ne denir?” sorusunu bilimsel bir mercekten geçirerek ele alacağız. Mekanikten malzeme bilimine, güvenlik teknolojilerinden dilbilime kadar uzanan bu küçük ama ilginç yolculuğa hazır olun. Temel Tanım: “Kilit Yuvası” veya “Karşılık Plakası” Kapının kilidinin oturduğu, yani anahtar çevrildiğinde sürgünün girip kilitlendiği o…

Biyolog Mesleği Nedir? Kültür, Bilim ve İnsan Arasındaki Görünmez Köprü Bir antropolog olarak, kültürlerin yaşamı nasıl tanımladığına her zaman hayran kalmışımdır. Kimimiz için yaşam, kutsal bir armağan; kimimiz için karmaşık bir sistemdir. Peki, yaşamın özünü anlamaya adanmış bir meslek olan biyolog bu evrensel anlam arayışında nerede durur? “Biyolog mesleği nedir?” sorusu, sadece bir mesleki tanım değil, insanın doğayla ve kendisiyle kurduğu ilişkinin kültürel bir anlatısıdır. Çünkü biyolog olmak, sadece laboratuvarda mikroskop başında çalışmak değil; yaşamın ritüellerini çözümleyen modern bir gözlemci olmaktır. Ritüellerin Bilimsel Yüzü: Laboratuvarın Kutsal Alanı Antropolojik açıdan her toplum, belirli ritüeller aracılığıyla anlam üretir. Eski toplumlarda bu ritüeller…

Öğrenilmiş Davranışın Özellikleri Nelerdir? – Felsefi Bir Bakış İnsan, öğrenen bir varlıktır. Onu diğer canlılardan ayıran, yalnızca düşünme yetisi değil; öğrendiklerini bilinçle dönüştürme kabiliyetidir. Öğrenilmiş davranış, insanın etik, epistemolojik ve ontolojik derinliklerinde kök salan bir süreçtir. Bu yazıda, filozof gözüyle öğrenilmiş davranışın doğasına, sınırlarına ve anlamına odaklanacağız. — Epistemolojik Perspektif: Bilginin Davranışa Dönüşümü Epistemoloji — yani bilginin doğası ve kaynağı üzerine düşünme — öğrenilmiş davranışın temelini oluşturur. Bir davranışın “öğrenilmiş” sayılabilmesi için, o davranışın deneyim, gözlem ya da bilinçli bir eğitim sonucu ortaya çıkması gerekir. Burada önemli olan, bilginin salt edinilmesi değil, içselleştirilip eyleme dönüşmesidir. İnsan, bilgiyi pasif bir şekilde…

Yakalama Kararı Çıkarsa Ne Olur? İktidar, Güç ve Toplumsal Düzen Perspektifinden Bir Analiz Siyaset, sadece iktidarın kimde olduğunu belirlemekle kalmaz, aynı zamanda toplumsal düzenin nasıl şekilleneceğini ve bireylerin toplum içindeki yerlerini nasıl algıladıklarını da etkiler. Toplumsal yapılar, iktidar ilişkileriyle iç içe geçmiş, çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Bu bağlamda, bir yakalama kararı çıkması, sadece bir hukuk meselesi değil, aynı zamanda toplumsal güç dinamiklerini, ideolojik çatışmaları ve vatandaşlık anlayışlarını da derinden etkileyen bir olgudur. Peki, yakalama kararı çıktığında neler olur? Bu soru, sadece hukukla değil, iktidar yapılarıyla, devletin gücüyle, toplumsal cinsiyetle ve vatandaşlık haklarıyla da doğrudan ilişkilidir. Güç ve İktidar: Yakalama…

Kanalizasyon Hattı Nasıl Döşenir? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Adalet Perspektifinden Bir Bakış Şehirlerin altındaki görünmez dünyayı, yani kanalizasyon hatlarını düşündüğümüzde aklımıza çoğunlukla mühendislik hesapları, teknik detaylar ve ağır iş makineleri gelir. Ancak bu görünmez altyapı sadece teknik bir mesele değildir; toplumsal yapımızın, eşitlik anlayışımızın ve empati becerimizin bir yansımasıdır. Bu yazıda kanalizasyon hattı döşemeyi sadece borular ve betonlardan ibaret görmeyip, kadın ve erkek bakış açılarını, çeşitliliğin önemini ve sosyal adaletin bu süreçteki rolünü birlikte ele alacağız. Kanalizasyon Hattı: Yalnızca Teknik Bir Mesele Değil Kanalizasyon hattı döşemek, şehirlerin sürdürülebilirliği açısından hayati öneme sahiptir. Yağmur sularının, atıkların ve evsel kullanım sonrası ortaya…

Twitter Toplam Görüntülenme Sayısı Nereden Bakılır? Bir Sayının Ardındaki Varlık Sorusu Bir Filozofun Bakışıyla Sayıya Doğru İnsan, her çağda ölçmenin büyüsüne kapılmış bir varlıktır. Eskiden yıldızların hareketini ölçerdik; bugünse Twitter toplam görüntülenme sayısını ölçüyoruz. Peki bu sayı, gerçekten neyi gösterir? Bir tweet’in ne kadar “görüldüğü” mü, yoksa bir benliğin ne kadar “var edildiği” mi? Bu soru, modern çağın dijital aynasında yankılanan kadim bir felsefi arayıştır: Görülmek mi önemlidir, anlaşılmak mı? Epistemolojik Bir Mercek: Görüntülenmenin Bilgisi Epistemoloji, yani bilginin doğası, bize şu soruyu sordurur: Bir tweet’in toplam görüntülenme sayısını bilmek, gerçekten o tweet hakkında “bilgiye sahip olmak” mıdır? Twitter’da bir paylaşımın…

Soğukta Hangi Ağaçlar Yetişir? Antropolojik Bir Bakış Giriş: Kültürlerin ve Doğanın Sırlı İlişkisi Bir antropolog olarak, farklı kültürlerin doğa ile olan ilişkisini her zaman büyük bir merakla incelemişimdir. İnsanlık tarihi boyunca doğa, sadece yaşamın temel kaynağı olmakla kalmamış, aynı zamanda kültürel ritüellerin, sembollerin, kimliklerin ve topluluk yapılarının şekillendiği bir alan olmuştur. Her bir bitki, her bir ağaç, bir halkın dünyaya bakışını, değerlerini ve kimliğini yansıtır. Soğuk iklimlerde yetişen ağaçlar da bu bağlamda dikkat çekici bir rol oynamaktadır. Soğuk, bir yandan hayatta kalmayı zorlaştıran bir engel gibi görünse de, bir diğer yandan bazı ağaçların varlığı, bu zorlu şartlarla başa çıkma becerisinin…

Kudret Sözlük Anlamı Nedir? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Üzerine Pedagojik Bir Yaklaşım Bir eğitimci olarak her gün öğrencilerle kurduğum etkileşimde fark ettiğim bir şey var: öğrenmek, kudret kazanmaktır. Yalnızca bilgi edinmek değil, bilgiyi dönüştürmek, anlamlandırmak ve paylaşmak da bir kudret biçimidir. Peki, “kudret” dediğimizde gerçekten neyi kastediyoruz? Bu kelimenin sözlük anlamı yalnızca “güç” ya da “iktidar” değildir; aynı zamanda potansiyel, irade ve eyleme geçme yetisidir. Bu yazı, “kudret” kavramını pedagojik bir gözle ele alarak öğrenmenin birey ve toplum üzerindeki dönüştürücü gücünü inceleyecek. Öğrenmenin Kudreti: Bilgi Güç Değil, Yetkinliktir Sözlükte “kudret” kelimesi, genellikle “güç, kuvvet, yapabilme yeteneği” olarak tanımlanır. Ancak eğitim bilimi…

Kalp Krizi Anında Evde Ne Yapılmalı? Küresel ve Yerel Perspektiflerle Bir Bakış Bazen hayatın en sıradan anları, bir anda en kritik hâle gelebilir. Bir sabah kahvesi, bir akşam sohbeti… Derken göğsünüzde aniden bir baskı hissedersiniz. O an ne yapılacağını bilmek, sadece kendi değil, sevdiklerinizin de hayatını değiştirebilir. Bu yazıda, “Kalp krizi anında evde ne yapılmalı?” sorusuna hem küresel hem yerel bir gözle bakacağız. Çünkü kalp krizine verilen ilk tepki, coğrafyaya, kültüre ve bilgiye göre değişiyor — ama sonuç herkes için hayati. Küresel Perspektif: Bilginin Gücü Hayat Kurtarır Dünya Sağlık Örgütü’ne göre kalp krizi, her yıl milyonlarca insanın yaşamını tehdit ediyor.…

Gözde Et Büyümesi Kendiliğinden Geçer mi? Antropolojik Bir Bakış Bir antropolog olarak, insan bedeninin yalnızca biyolojik bir yapı değil, aynı zamanda kültürlerin yansıdığı sembolik bir alan olduğunu biliyorum. Gözde et büyümesi — tıbbi adıyla pterjiyum — genellikle tıbbi açıklamalarla ele alınır; güneş ışığı, toz, genetik yatkınlık gibi faktörler öne çıkarılır. Ancak bu yazıda, gözdeki bu et büyümesini yalnızca fizyolojik bir olay olarak değil, aynı zamanda kültürel anlamlar taşıyan bir fenomen olarak inceleyeceğiz. Antropolojik perspektif, bu durumun toplulukların beden algısı, ritüelleri ve kimlikleriyle nasıl iç içe geçtiğini anlamamıza yardımcı olur. Göz: Kültürlerde Ruhun Aynası Antropoloji literatüründe göz, hemen her toplumda sembolik…